Wyszehrad-4: najważniejsze wiadomości od 15 do 21 marca

Grupa Wyszehradzka

Węgry i Polska wygrywają w sądzie przeciwko UE w sprawie prawa podatkowego

Polska

Polski Sąd Najwyższy (Sąd Kasacyjny) orzekł, że wszystkie ograniczenia dotyczące wiosennych podróży były nielegalne, ponieważ nie opierały się na ustawie uchwalonej przez parlament, ale na zwykłych rozporządzeniach, co oznacza, że sądy będą systematycznie uchylać wszystkie grzywny nałożone na osoby, które nie przestrzegały wiosennych ograniczeń. Skarga została wniesiona do Sądu Kasacyjnego przez Polskiego Obrońcę Praw Człowieka.
Polska firma InPost ogłosiła w poniedziałek 15 marca, że kupiła francuską sieć Mondial Relay, która specjalizuje się w logistyce paczek dla handlu internetowego i jest obecna w Hiszpanii, Portugalii i krajach Beneluksu.
Minister zdrowia Adam Niedzielski ogłosił w środę, 17 marca, nowe ograniczenia Covid od 20 marca do 9 kwietnia dla całej Polski, które obejmują zamknięcie hoteli, restauracji, teatrów, muzeów itp. Powodem nowych restrykcji jest pojawienie się w Polsce tak zwanego “brytyjskiego mutanta”. Szczególnie napięta sytuacja panuje w województwach: mazowieckim, śląskim, małopolskim i wielkopolskim, gdzie liczba osób hospitalizowanych z powodu świdra wzrosła o 17% w stosunku do poprzedniego tygodnia.
Według danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) w poniedziałek 15 marca, wskaźnik inflacji wyniósł 2,4% w lutym w porównaniu do 2,6% w styczniu. Spowolnienie to wynika prawdopodobnie ze zmiany struktury wydatków konsumpcyjnych polskich gospodarstw domowych na skutek ograniczeń związanych z pandemią.
W wywiadzie opublikowanym dziś, we wtorek 16 marca, przez dziennik “Rzeczpospolita” były przewodniczący NSZZ “Solidarność” i były prezydent RP Lech Wałęsa w swoistej retrospekcji swojego życia wyraził swoje poglądy: “Zrobiłem wszystko, co chciałem – i jeszcze więcej. A ja zakładałem w młodości, słuchając rodziców i dziadków tęskniących za wyzwoleniem Polski i chcących doświadczyć, kiedy nadejdzie koniec “wolności”. I los postawił mnie na czele, kiedy tam dotarliśmy. To jest moje największe osiągnięcie”, zakończył z humorem: “Zrobiłem już wszystko na tym świecie. Jedyne co mi pozostało to papiestwo, ale to jest nieosiągalne”.
Polski premier Mateusz Morawiecki odwiedził Paryż w środę 17 marca, gdzie złożył wieniec ku czci związku zawodowego “Solidarność” przed spotkaniem z prezydentem Francji Emmanuelem Macronem w Pałacu Elizejskim.
Według sondażu opublikowanego przez wPolityce w piątek, 19 marca, 71% Polaków uważa, że sytuacja Polski poza Unią Europejską byłaby gorsza, a 15% jest przeciwnego zdania. Taką opinię podziela 52% zwolenników PiS, 90% liberalnej opozycji (KO) i 90% zwolenników Polski 2050.
Według innego sondażu, opublikowanego we wtorek (26) przez Gazetę Wyborczą, liczba Polaków, którzy chcą się szczepić przeciwko wirusowi Corona, spadła do 51,6%, a 30,5% jest przeciwnego zdania.
W sobotę, 20 marca, ulicami Warszawy przeszedł “Marsz Wolności”, który miał zaprotestować przeciwko restrykcjom wprowadzonym z powodu koronawirusa. “Będziemy bronić praw podstawowych: Wolność słowa, przemieszczania się, działalności gospodarczej, zgromadzeń i procedur medycznych oraz sprzeciw wobec przymusowych szczepień, eksperymentów medycznych i cenzury dziennikarzy, naukowców i lekarzy” – napisali organizatorzy na swojej stronie internetowej. Wzięli w nim udział celebryci, m.in. piosenkarz Ivan Komarenko oraz podróżnik i dziennikarz Wojciech Cejrowski, a także Justyna Socha i monarchistyczny poseł Grzegorz Braun, oboje z nacjonalistycznej partii Konfederacja. Manifestanci – w liczbie kilkuset osób – nieśli transparenty z hasłami: “Stop obowiązkowym szczepieniom”, “Stop planemii”, “Stop terapii genowej”, “Dzieci do szkoły” i skandowali: “Cała Polska śpiewa z nami … z maskami”. Pod koniec demonstracji na Polu Mokotowskim doszło do przepychanek między częścią demonstrantów a policją; dwóch policjantów zostało rannych, a policja rozpędziła demonstrację, która została zakwalifikowana przez władze sanitarne jako “zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego”.

Węgry

W poniedziałek, 15 marca, w dniu węgierskiego święta narodowego, nacjonalistyczna partia Mi Hazánk zorganizowała na ulicach Budapesztu demonstrację, aby zaprotestować przeciwko ograniczeniom powidokowym wprowadzonym przez rząd i zażądać ponownego otwarcia wszystkich restauracji, sklepów i instytucji kulturalnych. Partia wypowiedziała się również przeciwko agendzie z Davos, przymusowym szczepieniom i paszportom zdrowotnym.
W ten sam poniedziałek, 15 marca, premier Polski Mateusz Morawiecki przesłał przesłanie przyjaźni do narodu węgierskiego w wideo zamieszczonym na Facebooku, podkreślając symbol wolności, który reprezentuje 15 marca: “Miłość do wolności, te dwa słowa towarzyszyły mi, kiedy przyjechałem do Budapesztu jako student w poszukiwaniu wolności, i to jest nierozerwalnie związane ze mną, Węgrami i narodem węgierskim.” Morrawiecki zakończył swoje przemówienie w języku węgierskim hasłem powstańców z 1848 roku: “Hajrá Magyarország, hajrá magyarok” (“Naprzód Węgry! Naprzód Węgry!”).
Wieczorem 15 marca na wzgórzu Gellért, po drugiej stronie Dunaju od Budapesztu, pojawił się napis “Orwell Viktor”, nie wiadomo jednak, która grupa go wykonała. Policja powiedziała, że nie prowadzi śledztwa.
W poniedziałek 15 marca węgierski Urząd Kanclerski uruchomił także nową stronę internetową www.primeminister.hu, w całości w języku angielskim, poświęconą biografii i działalności premiera Viktora Orbána oraz prezentacji wyników pracy jego rządu w latach 1998-2002 i od 2010 roku.
Po skandalu wywołanym tendencyjnym reportażem niemieckiej telewizji publicznej Deutsche Welle o budapesztańskiej Dzielnicy Zamkowej, w którym rozważano możliwość prześladowania Żydów na Węgrzech w najbliższej przyszłości, stowarzyszenie mieszkańców tej dzielnicy węgierskiej stolicy wystosowało list otwarty do Deutsche Welle, protestując przeciwko temu, że “media publiczne jednego z krajów przygotowały i opublikowały w fałszywym świetle reportaż o pracach rekonstrukcyjnych Zamku w Budzie”. “Zszokowała nas informacja o reportażu nadanym niedawno przez Deutsche Welle […], w którym sugerowano, że renowacja zamku w Budzie i placu Kossutha jest dowodem skrajnego nacjonalizmu i że Żydzi na Węgrzech powinni się bać. […] Nasze stowarzyszenie uważa za skandaliczne to, że sprawozdanie stwarza wrażenie, iż poprzez odbudowę zamku w Budzie rząd węgierski chce odtworzyć czasy okupacji przez nazistowskie Niemcy i warunki panujące wówczas na Węgrzech. … To skandal … że media publiczne kraju, który był w dużej mierze odpowiedzialny za wybuch i zniszczenie II wojny światowej, produkują i emitują taki raport … o odbudowie zamku w Budzie. W każdym razie twierdzenie, że na Węgrzech prześladuje się Żydów, jest bezpodstawne. Nasi żydowscy rodacy mogą żyć w pokoju i bezpieczeństwie na Węgrzech” – czytamy w liście. Deutsche Welle przeprosiła za tendencyjny reportaż, ale nie usunęła go ze swojego portalu, dodając jedynie następującą notę redakcyjną: “Historyczne odniesienia w tym raporcie wywołały niepokój wśród niektórych widzów. Chcielibyśmy wyjaśnić, że nazistowskie Niemcy były odpowiedzialne za przymusowy transport i zamordowanie setek tysięcy węgierskich Żydów. Przepraszamy, jeśli ten raport wywołał inne wrażenie i wydaje się jednostronny.”
W środę, 17 marca, nagrodę Abla 2021 otrzymali dwaj wybitni matematycy: Izraelczyk Avi Wigderson (Princeton, USA) i Węgier László Lovász, były prezes Węgierskiej Akademii Nauk i profesor Instytutu Badań Matematycznych im. Według norweskiego jury, ci “dwaj matematycy wnieśli fundamentalny wkład w zrozumienie losowości w obliczeniach komputerowych oraz w badanie granic wydajnych metod obliczeniowych”. Lovász był zaangażowany w rozwój tzw. algorytmu LLL, który może być stosowany do weryfikacji bezpieczeństwa technik szyfrowania.
Organizatorzy festiwali Sziget, Balaton Sound i Volt ogłosili w czwartek, 18 marca, że te wydarzenia kulturalne nie odbędą się w tym roku z powodu epidemii koronawirusa. “Niestety, ze względu na rozmiar i międzynarodowy charakter festiwali, nie udało nam się znaleźć bezpiecznego i kompatybilnego rozwiązania z wykonawcami. Mamy nadzieję, że nasi wierni goście zrozumieją naszą decyzję i będą cierpliwie czekać, abyśmy mogli powrócić w 2022 roku z niezapomnianymi festiwalowymi przeżyciami” – powiedział Norbert Lobenwein, założyciel Volt Festival w Sopron na Węgrzech.
W nagraniu zamieszczonym na Facebooku w sobotę 20 marca sekretarz stanu w Kancelarii Premiera, Csaba Dömötör, przedstawił wyniki krajowych konsultacji w sprawie ponownego otwarcia [po restrykcjach Covida], które zostały zorganizowane przez węgierski rząd w celu poznania opinii obywateli. Na ankietę odpowiedziało 528 000 osób. 88% respondentów chce, aby ograniczenia epidemiologiczne były znoszone stopniowo, nie czekając na koniec epidemii, 65% zgadza się, że posiadacze świadectw odporności powinni być zwolnieni z niektórych środków ograniczających, 74% uważa, że pierwszym krokiem powinno być złagodzenie godziny policyjnej po 20.00, 87% chce, aby restauracje i hotele były otwarte, 75% chce, aby obiekty sportowe były otwarte, 58% uważa, że posiadacze świadectw odporności powinni mieć możliwość uczestniczenia w koncertach, przedstawieniach teatralnych, imprezach sportowych itp. 79% twierdzi, że tylko osoby z zaświadczeniem o niekaralności powinny mieć prawo do uczestnictwa. Wreszcie 79% stwierdziło, że do końca epidemii na Węgry będą mogli wjeżdżać tylko cudzoziemcy zaszczepieni lub posiadający świadectwo odporności.
W sobotę, 20 marca, kilkuset demonstrantów przemaszerowało ulicami Budapesztu, aby zaprotestować przeciwko restrykcjom Covida. Blisko dwustu uczestników zostało skontrolowanych i ukaranych mandatem.
Tego lata Węgry wprowadzą zakaz używania plastiku jednorazowego użytku.
Węgry pożyczyły 348,5 mln euro od norweskiej firmy kredytowej Export Credit Norway na sfinansowanie modernizacji swojej armii w ramach projektu Zrínyi.
Dwa kościoły zostały zdewastowane przez wandali: greckokatolicki w Gödöllő i katolicka kaplica w Budapeszcie.

Słowacja

Kryzys rządowy na Słowacji jeszcze się nie skończył. W poniedziałek 15 marca, na tle kryzysu Covid i działań premiera Igora Matoviča, minister pracy Milan Krajniak zrezygnował ze stanowiska bez konsultacji ze swoimi partnerami koalicyjnymi, którzy, zarówno minister gospodarki Richard Sulík (SaS), jak i Veronika Remišová (Za L’udí), wzywają teraz do odejścia Matoviča. “Tak dalej być nie może. Tylko upadek Matoviča może uratować ten rząd” – powiedział Richard Sulík. “Kraj potrzebuje spokojnego rządu, nie jest to możliwe z Igorem Matovičem”. Ponadto Sulík zagroził, że jeśli do tego czasu nie zostanie osiągnięte porozumienie, to po 24 marca opuści rząd.
Słowackie władze sanitarne ogłosiły w czwartek, 18 marca, że od najbliższej soboty, 20 marca, obywatele Słowacji nie będą mogli opuszczać kraju w celach turystycznych. Kontrole będą przeprowadzane na granicach i lotniskach.

Republika Czeska

Według sondażu Kantar, ANO (20,5%), partia premiera Andreja Babiša, traci prowadzenie w sondażach po raz pierwszy od wyborów w 2017 roku i zostaje wyprzedzona przez Partię Piratów (22%). Koalicja centroprawicowa ma 17,5%. Sondaż został przeprowadzony pod koniec lutego, kiedy rząd wprowadził nowe ograniczenia dotyczące Covid.
Podczas wizyty w Izraelu wraz ze swoim węgierskim odpowiednikiem Viktorem Orbánem, Andrej Babiš otworzył 11 marca biuro misji dyplomatycznej w Jerozolimie, dwa tygodnie po tym, jak państwo hebrajskie dostarczyło czeskim służbom zdrowia 5 tys. dawek szczepionki Covid firmy Moderna. To faworyzowanie Izraela, który Babiš nazywa “strategicznym partnerem” Czech, spotyka się z ostrym sprzeciwem Palestyńczyków, którzy uważają wschodnią część miasta za swoją stolicę. Palestyńskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych nazwało otwarcie czeskiej misji dyplomatycznej “jawnym atakiem na naród palestyński i jego prawa, rażącym naruszeniem prawa międzynarodowego”, a sekretarz generalny Ligi Arabskiej Ahmed Aboul Gheit przypomniał z Kairu, że “na status prawny Jerozolimy będzie miała wpływ decyzja tego czy innego kraju o otwarciu tam misji”. Wschodnia Jerozolima jest ziemią okupowaną na mocy prawa międzynarodowego. Ze swojej strony czeski minister spraw zagranicznych Tomáš Petříček chętnie podkreślał, że “utworzenie biura nie wpłynie na pragnienie Republiki Czeskiej do dalszego rozwoju stosunków politycznych i gospodarczych z Autonomią Palestyńską.”
W czasach, gdy jednorazowy plastik jest stopniowo eliminowany z naszego codziennego świata, dwoje czeskich studentów, Zuzana Zvěřová i Miroslav Myrončuk, opracowało właśnie alternatywne i oryginalne rozwiązanie: jadalne kubki. “Zastanawialiśmy się, co jest największą motywacją dla ludzi, aby ratować planetę. Potem pomyśleliśmy, że ludzie często jedzą ciasteczko do kawy. A co jest lepszą motywacją niż jedzenie?” – tak Zuzana Zvěřová wyjaśnia, skąd wzięła się koncepcja Drink and Eat. “Próbowaliśmy wiele i zrobiliśmy w domu każdą możliwą kombinację ciasta. Próbowaliśmy ciasta cukierniczego, ciasta na muffiny, ciasta na naleśniki …”. Te jadalne kubki mogą teraz przechowywać gorące lub zimne napoje – nawet do 12 godzin. A kiedy już wypijesz swoje cappuccino na wynos, możesz zjeść filiżankę zamiast ją wyrzucać. Nawet jeśli zostanie wyrzucony, nie będzie zanieczyszczał środowiska, ponieważ jest biodegradowalny.
Pewien mężczyzna został skazany na sześć lat więzienia za obronę terroryzmu. W internetowej dyskusji poparł atak na meczet w Christchurch w Nowej Zelandii.

Źródło: Visegrád Post